Twoje dziecko dotrze tam, gdzie zabiorą go jego nawyki.
Ocenia się, że nawyki stanowią co najmniej 40% naszych codziennych aktywności. Mają potężną moc. Nawyki twojego dziecka wpłyną na to, ile twoje dziecko będzie zarabiało, jak będzie wyglądało, jakie relacje będzie miało z ludźmi, jak się będzie czuło w codziennych sytuacjach, w jakim humorze się będzie budziło. Wpłyną również na poczucie pewności twojego dziecka. Nawyki są bardzo ważne. Te dobre znacząco wpłyną i podniosą jakość życia twojego dziecka. Te złe będą okradać twoje dziecko z czasu, energii i rozwijania w pełni swojego potencjału. Złe nawyki: oglądanie telewizji, szwendanie się po centrach handlowych, brak aktywności fizycznych czy uzależnienie od telefonu – szczególnie negatywnie wpływają na jakość życia twojej pociechy. To wszystko rujnuje jego pogodę ducha, radość życia.
Arystoteles mówił, że jesteśmy tym, co w swoim życiu powtarzamy, a doskonałość nie jest jednorazowym aktem, lecz nawykiem.
Czym jest zatem nawyk? Nawyk to nic innego jak wybór, którego każdy z nas dokonał na pewnym etapie życia, ale przychodzi taka chwila, że przestajemy o nich myśleć, choć wciąż je robimy. Był taki moment, kiedy przestałeś wybierać, a zachowanie stało się automatyczne.
Zaobserwuj w jaki sposób twoje dziecko wstaje rano: otwiera oczy i co robi? Niektóre dzieci mają nawyk, że wstają i mówią „O niee, trzeba wstać pójść do przedszkola/szkoły”, a inne cieszą się, że wstają. To też nawyk. Na poziomie myśli. Następnie sposób w jaki jemy, co jemy, jak się myjemy, w co się ubieramy, jak spędzamy czas o poranku, co twoje dziecko robi w trakcie drogi do przedszkola, szkoły. Tych nawyków są tysiące. To esencja całego naszego życia. Dlatego człowiek w dużym stopniu przypomina komputer. W komputerze są liczne programy, które decydują o tym, jak działa komputer. Człowiek jest podobnie zorganizowany przez nawyki. Nawyki to nasze programy w mózgu.
Każdy człowiek ma takie nawyki wbudowane w siebie i to jest automatyczna czynność. Nawyk tworzy się przez wielokrotne powtarzanie. Oznacza to, że jeśli twoje dziecko zobaczyło coś u ciebie, albo w telewizji albo u innego człowieka bądź bohatera z kreskówki, powtórzyło to kilkukrotnie, to tym sposobem wdrukowało się to w niego. I teraz jest to już część twojego dziecka. Przeanalizujmy coś, co chyba każdy z nas ma zautomatyzowane – sposób w jaki zakładamy buty. To jak chwytamy je dłońmi, która stopę wkładamy pierwszą, jak wiążemy sznurówki. Zastanawiasz się nad tym każdego dnia? Nie. Nie skupiasz się nad tym, a kontrolę przejmują nawyki. A teraz przypomnij sobie, jak twoja pociecha uczyła się wiązać buty. Na początku bardzo uważnie skupiała uwagę na każdej drobnej czynności. Jeżeli kilkukrotnie zaczęła od prawej sznurówki istnieje duże prawdopodobieństwo, że już zawsze będzie wiązało prawego buta pierwszego. Decyzje podejmuje już nawykowo, nie angażując zbytnio mózgu. Zachowanie to obrazuje prawdziwą potęgę nawyków. Zostało uformowane na poziomie podświadomym. Dzieje się to całkowicie poza świadomością twojego dziecka. Podobnie jest w innymi rzeczami. Jeżeli twoje dziecko dużo czasu wolnego spędza na oglądaniu bajek lub graniu na telefonie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że utworzy się nawyk, który będzie ciężko potem wyplenić. Wszyscy funkcjonujemy na podobnych neurologicznych procesach. Gdy nawyki się w pełni uformują, będą miały wpływ na myśli, emocje czy nawet ruch ciała twojego dziecka.
Zdaniem naukowców, nawyki pojawiają się, ponieważ mózg ciągle szuka sposobów na ograniczenie wysiłku. Mózg twojego dziecka będzie cały czas próbował przekształcić każdą rutynową czynność w nawyk, ponieważ to właśnie nawyki pozwalają naszym umysłom na częstszy urlop. Uwaga, nawyki nigdy nie znikają. Są zakodowane w strukturach naszych mózgów i jest to dla nas bardzo korzystne, bo głupio byłoby, gdybyśmy po każdych wakacjach musieli się od nowa uczyć np. jazdy samochodem. Problem tkwi w tym, że nasz mózg nie umie rozróżniać między nawykami dobrymi i złymi, więc jeśli u twojego dziecka wykształcił się już jakiś niekorzystny nawyk, będzie on zawsze gdzieś tam się czaił.
Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka.
„Bezmyślne działanie”, „przyzwyczajenie”, „automatyzm” – te określenia najczęściej kojarzą się z nawykiem. Większość codziennie dokonywanych wyborów wydaje się nam dobrze przemyślanymi decyzjami. W rezultacie tak nie jest. Są to nawyki. Ponad 40% działań każdego dnia podejmowanych przez twoje dziecko podejmowane będzie nawykowo. Oznacza to zatem, że aż czterdzieści procent tego, co zrobiło dzisiaj twoje dziecko, zrobiło zupełnie bezmyślnie.
Zatem jeśli aż 40% rzeczy twoje dziecko będzie robiło zupełnie automatycznie, warto aby nauczyło się pozytywnych nawyków.
Zastanów się jak może wyglądać życie Twojego dziecka jeśli już teraz zadbasz i wyrobisz w nim pozytywne nawyki?
- Wiedza z zakresu nawyków jest niesamowitą pomocą dla rodziców. W ciągu ostatnich dziesięciu lat neurologia, psychologia nawyków, tak silnie się rozwinęła, że dzisiaj już wiemy, w jaki sposób nawyki powstają i jak się zmieniają, znamy też naukowe podstawy stojące za tymi mechanizmami. Powiedzmy, że jako rodzic chcesz świadomie wybudować u dziecka jakiś pozytywny nawyk np. nawyk czytania książek. Nie ma znaczenia, czy chodzi o naukę języka obcego, wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych czy zwiększenie aktywności fizycznej. Nawyki rządzą się pewnymi prawami. Nawyki to druga natura człowieka. Wszyscy codziennie funkcjonujemy na tych samych neurologicznych procesach. Nawyki kształtują się, nie pytając nas o zgodę.
- Nawyk tworzy się przez wielokrotne powtarzanie. Zatem ile czasu potrzebujesz, żeby utworzyć nowy nawyk u swojego dziecka? Przeprowadzono różne badania na temat tworzenia się nawyku na różnych grupach ludzi i wyniki pokazały, że nowy nawyk tworzy się od 18 do 254 dni. Jest to spora rozbieżność. Ale tak wygląda rzeczywistość. Rodzicu, wybierz nawyk, który świadomie chcesz wyrobić u swojego dziecka i rób to z nim lub zadbaj, aby robiło to codziennie. Powtarzaj tyle razy, żeby nawyk wszedł w krew. Codzienna powtarzalność zapewnia nam jakość. Pewnego dnia twoje dziecko zacznie wykonywać tą czynność automatycznie.
- Pętla nawyku, czyli jak działają nawyki? Każdy nawyk tworzy się według tego samego schematu – pętli nawykowej. Proces działania nawyku w naszym mózgu jest trzystopniową pętlą:
Po pierwsze świadomie wybierz WSKAZÓWKĘ, wyzwalacz, który będzie podpowiadał mózgowi twojego dziecka, aby przeszedł w tryb automatyczny. Zasada jest prosta: ciągle trzeba wykorzystywać tę samą wskazówkę. Wskazówką może być dosłownie wszystko: zapach, dźwięk, rzecz, zabawka, piosenka, bajka, zjedzenie podwieczorka, coś co będzie przypominało o wykonywaniu danej czynności. Świadomie możesz wybrać, że wskazówką, będzie np. godzina 18:00. Każdego dnia musisz zadbać, żeby twoje dziecko o godzinie 18:00 czytało z tobą książki. Z czasem podświadomość twojego dziecka zapamięta godzinę 18:00 i będzie reagowało na tą godzinę automatycznie. Potem jest ZWYCZAJ, czyli czynność, którą chcesz osiągnąć np. czytanie książek. Tu musisz zadbać, żeby odbywało się to regularnie, dzień po dniu, zawsze o godzinie 18:00. Na końcu jest NAGRODA, pomagającą mózgowi zdecydować, czy dana pętla warta jest zapamiętania na przyszłość. Nagrodą może być na przykład wspólna gra w planszówki, coś co sprawi twojemu dziecku przyjemność. Ważne, żeby dostarczać tej samej nagrody, żeby mózg ją zapamiętał.
Z czasem ta pętla: wskazówka, zwyczaj, nagroda -> wskazówka, zwyczaj, nagroda -> wskazówka, zwyczaj, nagroda – staje się coraz bardziej zautomatyzowana. Pewnego dnia u twojego dziecka narodzi się nawyk czytania książek. Mózg przestanie w pełni uczestniczyć w podejmowaniu decyzji. Po prostu dziecko samo będzie sięgało po książki. W ten sposób na poziomie podświadomym zaprogramuje się pozytywny nawyk u twojego dziecka.
Pomóż twojemu dziecku świadomie tworzyć pozytywne nawyki. Podziękuje Ci, gdy będzie dorosłe.
Najpierw my tworzymy nawyki, później nawyki tworzą nas.
Sylwia Koleszka – absolwentka sociologii, psychogii w biznesie, międzynarodowego coachingu.
Trener, Asesor AC i DC. Kierownik x-kom, Kierownik al.to. Pracowała na takich stanowiskach jak Konsultant, Lider, Trener oraz Kierownik.
Jako Trener prowadzi szkolenia z zakresu komunikacji, przywództwa, zarządzania zespołami, coachingu, wystąpień publicznych, zarządzania stresem, emocjami, efektywności osobistej, obsługi klienta.
Jako Coach prowadzi indywidualne i zespołowe sesje coachingowe.